Hani arayan bulur derler ya, benimki de öyle oldu.
2016 yılında kaleme alıp yayınladığımız İran Prenses Süreyya’nın Türkiye programına dair Kültür ve Turizm Bakanlığı yeni görüntüler yayınladı.
Söz konusu görüntüleri tetkik ederken “Şemsettin Günaltay'ın 1950 yılında gerçekleştirdiği Kastamonu ve Zonguldak ziyaretlerinden görüntüler” adını taşıyan başka bir film dikkatimi çekti.
Görüntüler arasında gördüğüm kısa bir kesit içinde uzun süredir aradığım bir görsel karşımdaydı.
Neydi o karşıma çıkan?
Hiçbir yerde tek bir fotoğraf karesi bile bulunmayan Yenice’nin Cebeciler İstasyonunun görüntüleri…
Ayrıca Yenice’ye ilk gelen Başbakan Şemsettin Günaltay'ın görüntüleri.
Cebeciler İstasyonu çok önemliydi.
O Cebeciler İstasyonu ki;
§ İdari hudutlar değişse bile Zonguldak’ın gönül coğrafyasındaki yeri hiç değişmeyen Yenice’nin ilk istasyonu.
§ Zonguldak maden ocaklarının ihtiyacı olan maden direkleri ve kerestenin 1930 yılından itibaren trenlerle sevkinin yapıldığı istasyon.
§ Zonguldak kömür havzasında çalışan Yeniceli madencileri taşıyan Amele Trenlerinin son istasyonu ve amele toplanma merkezi,
§ Amele yakınlarının gece gündüz demeden at ve katırlarla gözü yollarda saatlerce amele treni beklediği istasyondur.
Cebeciler’de bayram havası
Arşivdeki filmde, Başbakan Günaltay Beyaz Trenle Karabük’e geliyor.
Önce Kastamonu, ardından Karabük programlarını gerçekleştiren Günaltay, trenle Zonguldak’a doğru yola çıkıyor.
Filyos ırmağıyla kol kola ilerleyen rayları aşındıran Beyaz Tren, birbirini kovalayan tünelleri geride bıraktıktan sonra Yenice Cebeciler İstasyonuna gelir. Bacasından ve iki yanından dumanlar tüttürerek ağır adımlarla Cebeciler İstasyonuna girer.
Tarihi bir güne tanıklık eden Cebeciler İstasyonu adeta bayram yerine dönmüş. Genci yaşlısı herkes Cebeciler İstasyonunu doldurmuştur. Halk, kasabaları Yenice’ye gelen ilk Başbakanı karşılamanın heyecanı içindedir.
Trenin gelişiyle birlikte istasyonu dolduran halkın parıldayan gözleri Beyaz Trenin kapısına çevrilir.
Demir kapı yavaşça açılıyor. Üzerinde paltosu, başında fötr şapkasıyla görünen kişi T.C. Hükümeti Başbakanı Şemsettin Günaltay’dan başkası değildir.
Uzun yıllar Türk Tarih Kurumu başkanlığını da yapmış Ordinaryüs Profesör Şemsettin Günaltay.
Trenden inip zümrüt yeşili Yenice topraklarına ayak basıyor, halkıyla selamlaşıyor, onlarla hemhal oluyor.
Batı Karadeniz’in bakir coğrafyasını yurt bilmiş Yenice halkı ilk defa bir başbakanı yakından görüyor ve ona dokunabiliyor olmanın mutluluğunu yaşıyordu.
Film sessiz olarak yayınlandığı için başbakanla Yenice halkı arasında hangi konuşmalar geçtiği anlaşılmıyor. Ancak kalabalığın coşkusundan, gözlerin ışıltısı ve dikkatli bakışlardan ve alkışlardan halkın büyük bir sevinç duyduğu aşikâr.
Başbakan Şemsettin Günaltay, programın sonunda trenin merdivenlerinden son kez halkı selamlıyor. 12 Nisan 1950 tarihli Zonguldak Liman ve Mendireği ile Kömür Yükleme Tesislerinin Temel Atma Töreni (pusulagazetesi.com) öncesi uğradığı Yenice’den oldukça memnun ayrılıyor.
Cebeciler İstasyonunda epey soluklanan Beyaz Tren, Başbakanı Zonguldak’a götürmek üzere makinistin uzun tiz düdüğü ve çuf çuf sesleriyle yeniden hareket eder. İlk kez bir başbakan trenini uğurlayan Yenice halkı, trenin son vagonu gözlerden kayboluncaya kadar bekledikten sonra yeniden evlerinin yolunu tutarlar.
Hülasa-i kelam yayınlanan söz konusu görüntülerle;
1-Yirmi yıldan fazla hizmet eden, ancak hiçbir yerde fotoğrafı olmayan Cebeciler İstasyonun eski binaları, su cenderesi ve üç hatlı halini görülmüştür.
2-Mevcut bilgilere göre Yenice’ye gelen ilk başbakanın da Ordinaryüs Profesör Şemsettin Günaltay olduğu anlaşılmıştır.
Kaynakça
1-T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı arşivi.
2- https://www.ttk.gov.tr/onceki-baskanlar/ord-prof-semseddin-gunaltay-17-12-1941-19-10-1961/ (E: 13.08.2023)
3- https://www.pusulagazetesi.com.tr/yil-1953-boyle-yapildi-cok-ozel-goruntuler (E: 13.08.2023)
