2021 yılının Ağustos ayı insanlık tarihi için utanç kaynağı olarak kayıtlara geçecektir elbette. 21. yüzyılın modern dünyasında insanlar kadın erkek ayrımı yapılmadan özgür bir şekilde yaşarken Afgan halkı Taliban'ın zulmünden kaçmak için ölümü göze almıştır. Peki, Afganistan'da korku ve ölüm salan Taliban'ın amacı nedir? Örgüt olarak ilk ne zaman varlık göstermeye başlamıştır? İşte, Taliban'ın varoluşunun tüm detayları!
- Taliban kimdir?
Yıl 2021 olmasına rağmen 1978 yılından bu yana Afganistan'da iç karışıklıklar devam etmektedir. Bu iç karışıklıklar Taliban'ın başkent Kabil ele geçirmesiyle birlikte durumu içinden çıkılmaz bir hale getirmiştir. Afgan halkı Taliban'ın zulmünden kaçmak için eşi görülmemiş bir göçe imza atmıştır. Şöyle ki bir uçağın gövdesine tutunarak kaçabileceğini düşünecek kadar çaresiz kalmışlardır. Peki, Taliban kimdir?
Afganistan 1919 yılında Emanullah han liderliğinde İngiliz işgalinden kurtularak bağımsızlığını ilan etmiştir. Kısa bir süre Han'ın soyundan gelenler tarafından monarşi ile yönetilmiştir. 1933 yılında Muhammed Zahir Şah tarafından darbe yapılmış ve yönetim ele geçirilmiştir. Bu dönemde ülke altın çağını yaşamış insanlar modernleşme için büyük adımlar atmıştır. Sovyetler Birliği ve Amerika'nın desteği ile çok önemli gelişmeler sağlanmıştır.
Bu gelişmeler ve yenilikler başkent Kabil dışında diğer şehirlerde olumlu karşılanmadı. Kabil'de ki olumlu gelişmeler ülke ekonomisini düzeltmeye yeterli olmamıştır. General Muhammed Davut han tarafından 17 temmuz 1973 yılında kansız bir eylem düzenlenerek Cumhuriyet ilan edilmiştir. Ancak, Afganistan Cumhuriyet yönetiminin demokrasi getirmediği tek ülke olmuştur. Afgan halkının kötü yılları bu tarihten itibaren başlamıştır.
Afgan halkı Peştum, Tacik, Hazara ve Özbek lerden oluşmaktadır ve tamamı Müslümandır. Sovyetler birliğinin darbe yaparak idareyi ele geçirmesiyle tamamı müslüman olan Afgan halkı doğal olarak sosyalist bir yönetim şeklini kabul etmemiş ve ayaklanma çıkarmıştır. İşte, Taliban kimdir? sorusu bu noktadan sonra şekil almaya başlamıştır.
Sovyetler birliğinin yönetim şekline karşı olan ve kendine mücahid adı veren bir grup şeriat yanlısı Sosyalist hükümete karşı silahlı mücadeleye başladı. Taliban üyeleri ilerleyen yıllarda bu mücahidlerin arasından çıkmıştır. Sovyet Afgan savaşı tam 10 yıl sürmüştür. 1989 yılında Sovyetler Afganistan'dan çekilmiştir. Bu tarihten 1996 yılına kadar Afgan mücahitleri tarafından iç karışıklıklar ile yönetilmeye çalışılmıştır. Ülkede iç savaş sürerken 1994 yılında Afgan mücahid olan Molla Ömer beraberindeki 50 kişiyle birlikte Taliban örgütünü kurmuştur. İki ay gibi kısa bir sürede 15 bin kişi örgüte katılmıştır.
1996 yılına gelindiğinde Kabil'de dahil olmak üzere ülkenin yüzde doksan beşini ele geçiren Taliban resmen Afganistan İslam emirliğinin kurulduğunu ilan etmiştir. Artık Afganistan'ın tamamında şeriat hükümleri geçerli olmaya başlamıştır.
- Amerika'nın Afganistan'ı işgali
2001 yılında Taliban gibi İslami ve cihatçı bir örgüt tarafından Amerika'da bulunan ikiz kulelere düzenlenen terör saldırısı işgalin fitilini ateşlemiştir. Amerikan hükümeti El kaide lideri Usame Bin Ladin'i etkisiz hale getirmek ve bölgedeki Taliban gücünü etkisiz hale getirebilmek için Afganistan' ı işgal etmiştir. Amerika Afganistandaki iç savaşı sonlandırmak ve İslam adı altında kurulmuş olan terör örgütlerini ortadan kaldırmayı hedeflemiştir.
2001 yılında başlayan ve 20 yıl süren bu işgal Taliban güçlerinin tekrar Afganistan'ın başkenti Kabili ele geçirmesiyle son bulmuştur.
