Askeri Yüksek Mühendis… Kırıkkale Silah Fabrikası Teknik Müdürü… Sümerbank Ağır Sanayi Müdürü… Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları Genel Müdürü… Erdemir Genel Müdürü’ydü…

Victor Hugo’nun “Hiç kimse vaz geçilmez değildir. ” vecizesi her ne kadar kültürümüzde karşılık bulsa da her zaman geçerli değildir.
Bir şehirde veya bir ülkede tarihin akışını değiştirebilenler, büyük ve köklü kurumların inşasında ilk harcı koyanlar vaz geçilmez, sıra dışı şahsiyetlerdir.
Kısacık hayatına büyük bir başarı öyküsü sığdıran Ereğli Demir ve Çelik Fabrikalarının (Erdemir) kurucu genel müdürü ve yönetim kurulu başkanı Cevat Süberk de, bu toprakların vaz geçilmezleri arasında yerini almış az sayıdaki şahsiyetlerinden biridir.
İşte Cevat Süberk’i vaz geçilmez kılan gurur dolu başarı öyküsü:
1935 yılında Askeri Liseden mezun olan Cevat Suberk, Asteğmen rütbesiyle Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğünde göreve başladı.()
Askeri Yüksek Mühendis olarak, Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğüne bağlı Kırıkkale Pirinç Haddehanesi Teknik Müdürlüğü görevini yürüttü. Buradan emekli oldu.()
Bilahare Sümerbank’ta görev aldı. Sümerbank Ağır Sanayi Müdürlüğü görevi sırasında Karabük Demir Çelik Fabrikası iki numaralı yüksek fırının yenilenmesi ve pik demir satışı için Almanya’ya giden heyete başkanlık etti.()
“Türkiye Demir Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü” adını alan Karabük Demir Çelik Fabrikalarının Genel Müdürlüğü görevine getirildi.()
Türkiye Demir Çelik İşletmeleri Genel Müdürlüğü görevini başarıyla yürüten Cevat Süberk’i çok daha zorlu bir görev bekliyordu.

Zor yıllar!
Hükümet, Türkiye’de ikinci bir demir çelik fabrikası kararını almış, kuruluş yerinin de Kdz. Ereğli olarak belirlemişti.
Genel Müdürlüğünü yaptığı Karabük Demir Çelik Fabrikaları, Ereğli Demir Çelik Fabrikalarının kurucu ortakları arasındaydı.
Bunun da ötesinde, Ereğli Demir Çelik Fabrikaları için toplam 169 milyon dolar tutarında dış kaynaklı finansman kredisi için hükümetçe yetkilendirilen müzakere heyetinde Cevat Süberk de yer alıyordu.
1960 yılında çıkan Ereğli Demir Çelik Fabrikaları Kanunu’nun ardından finansman müzakereleri de başarıyla sonuçlanarak 1961 yılında TBMM’de onaylanmıştı. 
Şimdi sıra hayallerin gerçeğe dönüşeceği fabrikanın kurulmasındaydı.
Kdz. Ereğli Uzunkum’daki 3.219.000 metre kare istimlak alanı üzerinde kurulacak fabrikanın kurucu ilk genel müdürlüğü görevine Karabük Demir Çelik Fabrikaları Genel Müdürü Cevat Süberk getirildi.()
Anadolu’nun 8 bin nüfuslu, demiryolu, limanı ve yeterli karayolu olmayan bir kasabaya binlerce insanın çalışacağı Türkiye’nin en büyük demir çelik fabrikasını kurmak öyle zordu ki!

Tesislerin azameti, işlerin çokluğu ve karmaşıklığı
Tesisin azametini bir misalle anlatmak kabildir: İkinci demir çelik için dışardan ithal edilmiş 200 bin ton mal gelecektir. Türkiye’deki bütün diğer tesislerinin topu için bunun ancak yüzde 75’i gelmiştir. Girişilen işin zorluğu ve istediği emek derhal ortaya çıktı.
Her şeyin senkronizasyona bağlı olduğu, muhtelif dallardaki çalışmaların bir birine uydurulması koordine edilmesi hiçbir şeyin aksamamı zarureti bir dev gibi gözler önüne belirdi. Hesaplar tesisin 1965 yılında açılacağı üzerine yapıldı. En ufak bir gecikmenin müthiş zararlara yol açacağı herkese anlatıldı. Mallar dışarda imal edilecek, sonrada gemilere yüklenecek,  burada tahliye edilecek, tesis sahasına nakledilecek, tesis sahası hazırlanacak, gelen mallar monte edilecek… Ve bütün bunlar yapılırken saniye şaşmayacak, milim şaşmayacak!..()

Cevat Süberk farkındalığı…
İdare Meclisi dokuz üyeden oluşan şirketin merkezi Ankara Kızılay’da kuruldu. …
Umum Müdürlük için şirketin bir talihi oldu. Karabük’ün umum müdürlüğünü yapan ve orasını kendi yağıyla kavrulmakla kalmayıp, tevziatını kendisi finanse edebilecek duruma getiren bir bilgili ve koordinatör yüksek mühendis 48 yaşındaki Cevat Süberk bu önemli işin başına oturtuldu. Cevat Süberk, bizde alışılmamış bir mekanizma kurdu. Tayinleri kademeli olarak serbest bıraktı.()
Ereğli Demir Çelik Fabrikalarının genç ve idealist Genel Müdürü Cevat Süberk, Karabük’teki deneyimlerinin ışığında devletin ve milletin merakla beklediği demir çelik fabrikasını en kısa sürede kurup milletin ve devletin hizmetine sunabilmek için kolları sıvadı.
Fabrikanın temellerini atıp üzerine tesisleri kurarken, diğer taraftan da hammadde ve malzeme temini demiryolu, liman ve karayolu yapmak, çalışanların ihtiyaçları için barınma, yeme-içme ve sağlık birimleri oluşturmak gecesini gündüzüne katıyordu. 
1962 yılı itibariyle inşaatında 4.258 kişinin çalıştığı tesislerde inşaat sahasında işçi lojmanları, yemekhaneler, evler, kantin, sosyal tesisler, dispanser yapıldı.()

ABD Başkanı’nın tek şartı!
Kdz. Ereğli Deniz Ticaret Odası Başkanı, duayen sanayici ve iş insanı İrfan Erdem, bir dergiye verdiği mülakatta merhum genel müdür Cevat Süberk’le ilgili önemli bir bilgiyi paylaşıyor.
Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın 1958 yılında Sanayi Bakanı ve heyet ile birlikte Dünya Bankası’ndan kredi almak için Amerika’ya giderek Başkan Eisenhower’la görüştüklerini belirtiyor.  
Türk heyetinin çelik fabrikası kurmak istediklerini belirtildiği söz konusu görüşmede, ABD Başkanı’nın  “Size Dünya bankasından kredi veririm ama işin başına bir mühendis önereceğim onu koymanız şartıyla.” dediğini aktaran Erdem, o kişinin de Atatürk’ün yurtdışına yolladığı ilk Türk mühendislerden Cevat Süberk olduğunu vurguluyor.()

Efsanesinin erken vedası…
Ortaya konan büyük emekler sonunda fabrika bacalarından dumanlar yükseliyor, bu da genç genel müdüre büyük keyif ve mutluluk veriyordu.
Çünkü tüten her fabrika bacası, ülkemizin kalkınması, insanların iş ve aş sahibi olması demekti.
Ancak Cevat Süberk geceli gündüzlü kendini vakfettiği çalışmalarla ülkesine bir eser kazandırmış, bunun karşılığında ise sağlığını kaybetmişti.
Ülkemize büyük bir eser kazandıracak olmanın azim ve kararlılığı dur -durak bilmeyen yorgun bedeni daha fazla dayanamamış, 23 Nisan 1965 tarihinde evinde geçirdiği kalp krizi sonucu hayata veda etmişti.()
Onun 23 Nisan’daki hayata erken vedası, canını feda ederek kurduğu fabrikanın 23 gün sonra 15 Mayıs’ta gerçekleştirilecek resmi açılış törenlerine de yetişememesi gibi çok dramatik bir durumu da ortaya çıkarmıştı.
Kırıkkale Silah Fabrikası Teknik Müdürlüğü ile başlattığı başarı öyküsünü; Sümerbank Ağır Sanayi Müdürlüğü ve Türkiye Demir ve Çelik Fabrikaları Genel Müdürlüğü ile devam ettirmiş, Erdemir Genel Müdürlüğü ve İdare Meclisi Başkanlığı göreviyle taçlandırmıştı.
İş hayatına başladığı 1935 yılından itibaren verdiği başarılı hizmetlerle devletin her dönem vaz geçemediği iyi bir insan, iyi bir mühendis ve iyi bir yönetici olan Cevat Süberk’in ani ve çok erken ölümü, sadece Ereğli değil, Türkiye için de çok büyük bir kayıp olmuştur.
Yaşasaydı çok daha büyük hizmetler yapacağına inandığımız Cevat Süberk’in vefatının 56. yılında kendisini rahmet ve minnetle anıyorum.
Milletimiz değil binlerce kişiye iş-aş kapısı olacak fabrika kurmak, vatan toprağına taş üstüne taş koyanı, bir çivi çakanı ilelebet hayırla yad edecektir. 
Ruhu şad olsun…

KAYNAKÇA

1-BCA. 30.11.1: 95.13.7
2- BCA. 30.11.1:193.23.3
3- Vatan gazetesi, 18 Nisan 1954
4- Akis Mecmuası, 17 Kasım 1962
5- Akbaş, B. Karadeniz Ereğlisi’nde Ağır Sanayinin Kuruluşu Sosyoekonomik Etkileri (1960-1980), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2013
6-7-8- Akis Mecmuası, 17 Kasım 1962       
9- http://tr67300.com/2016/06/gencler-cok-calisip-cok-okumali-ki-turkiye-gelisip-buyusun-irfan-erdem/ Erişim: 27 Nisan 2021
10- Cumhuriyet gazeteleri: 25 Nisan 1965, 13 Mayıs 1965