Maden Mühendisleri Odasının Tarihi

Maden mühendisi yetiştiren ilk yüksekokul, maden mühendisliği alanındaki ilklerin de kenti, madencilikle özdeş Zonguldak’ta açıldı. Bu nedenledir ki, maden mühendisleri örgütlülüğünün temelleri de yine Cumhuriyetin ilk yıllarında Zonguldak’ta atıldı. İlk madencilik dergileri Zonguldak’ta çıkarıldı. İlk madencilik etkinlikleri ve baloları da, Cumhuriyet öncesinden kalmış geleneklerle Zonguldak’ta yapıldı.
Zonguldak’ta 1924 yıllında başlatılan maden mühendisi eğitimi, kesintili de olsa 1961 yılına kadar sürdürüldü. Cumhuriyet öncesinde de, Cumhuriyetin ilk 50 yılında da Zonguldak, hem Türkiye’de madenciliğin hem de tüm madencilik eğitiminin okuluydu.
Maden mühendislerinin ilk örgütlenmesi, “Maden Mektebi” binalarında 1930 yılında “Türk Maden Mühendisleri Cemiyeti” adıyla başladı. Daha sonra ‘Cemiyet’ adıyla özdeşleşen ve halen TMMOB Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi’nin faaliyetlerini de yürüteceği tarihi binaya taşındı. Kent kimliğinim önemli yapılarından biri olan bu tarihi bina, Ereğli Kömürleri İşletmesi (EKİ) tarafından 1.6.1964 tarihinde Türk Maden Mühendisleri Cemiyeti ve Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi’ne aylık bedelle kiralandı.
Yapımına 1906 yılında başlanan, Ereğli Şirketinden devralınan “Liman İmtiyaz Sahasındaki” liman yükleme tesisleri üzerindeki bu tarihi yapı, Fransızlardan 1936 yılında teslim alınan ve teslim tutanaklarında Chargement rapide (hızlı yükleme) yazan tesislerin vagon sayım binasıdır. Yeni liman yükleme tesisleri yapılınca önemini yitiren hızlı yükleme 1955 yılına kadar kullanıldı. TTK Sabit Kıymet kaydına göre; 1907 tarihli yapı, 900 TL bedeli olan, 125,77 m2 ve 6 numaralı binadır.
Şimdilerde kentin önde gelen sosyal mekânlarından biri olan ve önce Maden Mühendisleri Cemiyeti ve daha sonra da MMO Zonguldak Şube Lokali olarak kullanılan bu yapı birçok açıdan da öneme sahiptir. Kentin endüstriyel tarihinin bir dönemine tanıklık yaptığı gibi yanındaki iskele ile Şanjman Zonguldak tarihi açısından da, çok özel bir yer işgal eder.
Zonguldak’ta, “Türk Yüksek Maden Mühendisleri Cemiyeti” ve “Türk Maden Mühendisleri Cemiyeti” ile oluşan mühendis örgütlülüğü, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) ve Maden Mühendisleri Odası’nın (MMO) kuruluşuna öncülük etti. Zonguldak’ta açılan MMO’nun ilk şubesi, daha sonra yolları aynı noktada kesişen ve birleşen örgütlü iki dernekle birlikte, maden mühendisliği örgütlülüğünün ve demokrasi mücadelesinin öncülüğünü yaptı.