TBMM’yi tanıyan ilk devlet Gümrü Anlaşması ile Ermenistan’dır. Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşı’nı başlatmak için 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’a gelmiştir. Her taraftan kuşatılmış bir devlet olan Osmanlı Devleti’nin önemli subaylarından biri olarak Anadolu’ya gönderilmiştir. Mustafa Kemal, Anadolu’ya gelerek büyük bir zaferle sonuçlanacak olan Kurtuluş Savaşı’nın ilk sinyallerini vermiştir. Son derece büyük mücadelelerin verilmesinin yanında içeride de yeni yönetimin adımları atılmıştır.
23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Mustafa Kemal tarafından kurulmuştur. Tamamen millet iradesine dayanan ilk TBMM , Osmanlı hükümetinden ayrı olarak hareket etmiştir. İlk hedefi ülkenin her yerini düşmandan temizlemek olan TBMM, diploması alanındaki ilk başarısını Gümrü Antlaşması ile elde etmiştir.
Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı sırasında çok büyük yenilgiler almıştır. Bu sürede Almanlarla birlikte İtilaf Devletlerine karşı savaşırken Avrupa’nın büyük ülkeleri de Osmanlıyı tarih sahnesinden tamamen silmeyi hedeflemişlerdir. Ancak TBMM Kurtuluş Savaşı döneminde verdiği büyük mücadeleler ile Ermenilere karşı büyük bir zafer elde etmiştir.
TBMM’yi Tanıyan İlk Devlet Kimdir?
TBMM’yi tanıyan ilk devlet Gümrü Antlaşmasının muhatabı olan Ermenistan’dır. Bu antlaşma 3 Aralık 1921 tarihinde imzalanmıştır. Antlaşmanın maddelerine göre şunları saymak mümkün olabilir:
- Kars ve çevresi tamamen Türkiye’ye iade edilecek
- Ermenistan’ın Türkiye karşısında başka devletlerle yaptığı antlaşmalardan vazgeçecek.
- Aras Nehri Çıldır Gölü’ne kadar bir hat çizilecek ve bu hat iki ülke arasında Doğu sınırı kabul edilecek.
- Sevr Antlaşmasının ve Türkiye’nin çıkarlarına ters olan hiçbir duruma Ermenistan katılmayacak.
- Türkiye’de yaşayan Ermeniler ile Ermenistan’da yaşayan Türkler vatandaşlık haklarını kullanabilecek.
- İtur ve Nahçıvan illeri kendi kaderlerini belirleyebilecek.
- Ermenistan saldırıya uğrar ise Türkiye askeri yardım gönderecek
- Ermenistan silah ithal etmeyi durduracak.
- Her iki tarafta birbirinden savaş ödeneği almayacak.
- Ermenistan ordusu antlaşmada belirtilen sayıya indikten sonra Türk ordusu topraklarını boşaltacak.
Şeklinde birçok madde bulunmaktadır. Her bir maddenin önemi yeni kurulan Türk devleti açısından çok büyük bir önemi bulunmaktadır.
TBMM’yi Tanıyan İlk Müslüman Devlet Hangisidir?
TBMM’yi tanıyan ilk devlet olarak Müslüman devletlerden Afganistan’dan da bahsetmek gerekir. Afganistan Müslüman bir devlet olarak ilk defa TBMM’yi tanımıştır. 1 Mar 1921 tarihinde Türkiye ve Afganistan arasında bir dostluk antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmaya göre TBMM ilk defa bir Müslüman devlet tarafından tanınmıştır.
TBMM’yi Tanıyan İlk Büyük Avrupa Devleti Hangisidir?
Avrupa’daki büyük devletler tarafından da zamanla tanınan TBMM ilk olarak Sovyet Rusya tarafından tanınmıştır. Avrupalı olup TBMM’yi tanıyan ilk devlet olarak Sovyet Rusya da tarihte oldukça önemli bir yere sahiptir. 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması ile birlikte Sovyet Rusya TBMM’yi tanıyan en önemli Avrupa devletlerinden biri olmuştur.
TBMM’yi Tanıyan İlk İtilaf Devleti
İtilaflar arasında ise TBMM’yi tanıyan ilk devlet Fransa’dır. Fransa 20 Ekim 1921 tarihinde TBMM ile Ankara Antlaşmasını imzalamıştır. Bu antlaşmaya göre ise Fransa TBMM’yi tanıyan ilk itilaf devleti olarak tarihe geçmiştir. Son derece önemli bir antlaşmadır.
Türkiye’de Büyükelçilik İlk Defa Hangi Ülke Tarafından Açılmıştır?
TBMM’nin devletler tarafından tanınması büyük bir öneme sahiptir. Aynı zamanda Türkiye’de ülkelerin büyükelçilik açmaları da yine TBMM’nin tanındığını gösteren durumlar arasında yer alır. Türkiye’de ilk defa büyükelçilik açan ülke Gürcistan’dır. Bu durum da yine Gürcistan devletinin Türkiye devletini tanıdığını ve yakın ilişkiler kurmak istediğini gösteren olaylardan biridir. TBMM zamanla tüm dünya tarafından kabul edilmiş ve tanınmış bir meclis olmuştur.
