Aydem Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Ceyhan Saldanlı, kömür tedariki sorunu yaşayan termik santrallerde üretimin durabileceğini ulusal boyutta elektrik kesintileri yaşanabileceğini açıkladı.
Saldan ayrıca Zonguldak Çatalağzı Termik Santrali için de TTK’dan alınan kömürün yeterli gelmediğini bu yüzden zaman zaman durmalar yaşandıını ifade etti.
Dünya Gazetesi’nden Mehmet Kara’nın haberine göre Geçtiğimiz Ağustos’ta ki elektrik kesintileri ile kış aylarında sanayi kuruluşlarına yönelik gaz kısıntısının arkasında ülkedeki enerji arz kapasitesinin talebi karşılamakta yetersiz kalması yatıyor. Bu durum, Türkiye’nin yenilenebilir kaynakları daha fazla devreye sokmaya çalışırken, yerli kömürü de pas geçmesine mani oluyor. İthal kömür ile tamamına yakını ithal edilen doğalgaz fiyatlarında yaşanan sert fiyat artışlarının yol açtığı sıkıntılar da, yerli kömürü bırakın pas geçmeyi, en azından şimdilik, neredeyse daha vazgeçilmez kılıyor.
Kömür tedarikinde sıkıntı
Ancak kömürü üretip elektriğe çevirmek üzere kurulmuş altyapıda da çeşitli sıkıntılar mevcut. Türkiye’nin elektrik üretiminde ciddi paya sahip santrallerden bazıları yakacak kömürü tedarik etmekte ciddi sorunlar yaşıyor. Biri yerli taş kömürü (Çatalağzı), diğeri yerli linyit (Yatağan) ile çalışan iki termik santrali işleten Aydem Grubu, Türkiye’nin önde gelen enerji oyuncularından biri. Aydem Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Ceyhan Saldanlı, Enerji Günlüğü’nün konuya ilişkin sorularını cevapladı.
●Yatağan Santrali’ne kömür tedarikiyle ilgili son durum nedir?
Sıkıntımız büyük. Geçenlerde zeytin ağaçlarının taşınmasına dair bir düzenleme çıktı. Aslında ihtiyaç halinde zeytin ağaçları eskiden beri taşınıyordu. Yani o düzenleme çıkmadan önce de ağaçlar taşınıyordu. Zeytin ağaçlarına yönelik en küçük bir zarara izin verilmiyor. Vatandaş yeterli bilgi sahibi değil, sınırlı sayıda zeytin ağacı taşınacak diye, koca santraller, fabrikalar feda ediliyor.
● Tarihi eserlerle ilgili sıkıntılar aşıldı mı?
Ruhsat sahası içinde üçüncü dereceden tarihi sit alanları var. Onlarla ilgili engeller var. Attığımız her adımda dava ile karşılaşıyoruz. Davalar uzun sürüyor. Bizim Yatağan’ın sahalarından birinde üretim durdu. Tarihi sit nedeniyle durdu.
●Üçüncü derece tarihi sit üretime yüzde 100 engel mi?
Üçüncü derecede olanlarda denetimli şekilde üretim yapabiliyorsun. Yerleşik, taşınamaz eser çıkmıyor, tarihi şehir falan yok. Ancak parçalar çıkabiliyor, onları da alıp müzeye kaldırabiliyorsun. Hem tarihi eserleri çıkaracaksın, hem kömürü değerlendireceksin. Hem zeytini koruyacaksın, hem üretimi yapabileceksin. Bu sorunlar çoğunlukla bilinmediğinden kaynaklanıyor.
●Buna rağmen santral hala tam kapasite çalışabiliyor mu?
Yatağan Termik Santrali şu anda taşıma kömür kullanmaya başladı. Soma bölgesinden kömür taşıyoruz. Altı aydan beri böyle bu. Üretimi ayakta tutmak için çaba sarf ediyoruz.
●Özelleştirme öncesi bu problemler yok muydu?
Özelleştirilirken ÇED belgesi var, çalışmasında mahsur yoktur denildi. Ama ne yazık ki çalışamıyoruz. Yani devletin çalıştığı sahalarda biz çalışamaz hale geldik. Şu anda işin kârını bıraktık, vatandaş elektriksiz kalmasın diye santrali çalıştırabilmek için uzaktan kömür taşıyoruz.
●Bölgede Yeniköy ve Kemerköy santralleri de var, onlar nasıl?
Şu anda o santraller de uzaktan kömür taşımaya başlamadılarsa bile bildiğim kadarıyla birkaç ay zarfında taşıma kömüre muhtaç olacaklar. Üstelik oraya taşınabilecek başka bölgelerde de kömür yok.
●Bu ne anlama geliyor?
Bu santraller, bölgedeki kömür sahalarını değerlendirmek üzere kurulmuş santraller. Oysa şimdi kömür hemen yanı başında duruyor ama santraller uzaktan kömür taşınarak çalıştırılıyor. Bu da kredilerin ödenmesinde sorun yaratıyor bunlar.
●Bunların eksiği başka yollarda kapatılamaz mı?
Saydığınız elektrik üretim tesisleri, Güney Batı Anadolu’nun en büyük üç baz yük santrali. Bunlar devre dışı kaldığında büyük sorunlar yaşanır. Elektrik kesintilerine gitmek zorunda kalırız. Bölgesel bazda kesintiler olur. Hatta o bölgede zaten etkili olur da, İzmir dahil, Türkiye çapında da etkileri görülür. Çünkü ülkemizin batı bölgelerinde ciddi elektrik tüketimi var.
KİLOVATSAAT BAŞINA 2.5 CENT EK MALİYET
Ceyhan Saldanlı, Yatağan Santrali’ne Soma’dan kömür taşımanın maliyetleri nasıl etkilediği sorusuna “Yükseltiyor tabii. O santrali özelleştirme ihalesinden almak için hesapladığımız maliyetler değişmiş oldu. Uzaktan kömür taşımak, santraldeki elektrik üretim maliyetlerimizi kilovatsaat başına 2.5 sent (dolar) arttırıyor” karşılığını verdi.
ÇATALAĞZI SANTRALİ DE YETERLİ KÖMÜR BULAMIYOR
Ceyhan Saldanlı, Zonguldak’taki Çatalağzı Termik Santrali’nde de yakıt sıkıntısı yaşandığını söyledi. Saldanlı “Çatalağzı’nda yakıt olarak taş kömürü kullanılıyor. Ancak yeterli kömür tedarik edilemediği için orada da sıkıntılar çıkıyor. Santralin yakacağı kömür Türkiye Taşkömürü Kurumu’ndan (TTK) geliyor ama yeterince gelmiyor. Bu yüzden için zaman zaman santralde durmalar oluyor” dedi. Saldanlı, “Devlet size satarken kömür tedarikini taahhüt etmemiş miydi” sorusunu “Özel sektör daha iyi çalışır, kömürünü bulur diye düşünülüyor ama özel sektörün dinamizmini ortaya koyabileceği bir ortam yok. Vatandaş tepkisi nedeniyle çeşitli sıkıntılar çıkıyor” şeklinde cevapladı.
