Yine 1970`ler de bu tepeye TRT`nin vericisi de kurulmuştu.
Askeriyeden sonra bu yer,misafirhane olarak kullanıldı.
Bir ara Çinlilere tahsil edildi.
Bu tepenin mükemmel görüş açısı bulunmaktadır.Bu sebep ile antik bir tepe olma olasılığı var.
Kilimli Aseri Tepe Tesis
Strabon ,bu bölgeden M.Ö 70 yıllarında geçtiğinde, aslında bu tepenin adını vermez.Günümüze kadar ulaşan en önemli kitabı,bugün "Antik Anadolu Coğrafyası "adı ile yayınlanan Strabon, Kilimli`den yürüyerek 30 stadia yani 5520 metre ya da 18.000 adım mesafe ölçmüş ve bugün adı Kilimli olan yerleşim yerinden bahsederken ”Krenidai” olduğunu belirtip, buradan hareket ederek bir tepe aştığını ve hemen bu tepenin ardında “Psylla Emperion `a geldiğini vurguluyor.
Psylla Emperion`dan bahsederken burada büyük bir pazar kurulduğunu yazar.(Emperion ; pazar yeri anlamına geliyor )
Strabon buranın az ilerisinde balıkçılık yapıldığını da belirtmiş.
Strabon`un bahsetmediği fakat antik haritalarda görünen ismi ile Kilimli Tepesi`nin adı Kyslia olarak geçiyor.
işin ilginç tarafı; Çatalağzı`nın antik ismi de “Psylia” olduğuna göre, tepenin ismi ile sadece bir harf farklılığı bulunması, tepenin daha çok Çatalağzı ile ilişkilendirildiği görünüyor.
Aynı haritada, bu tepenin Çatalağzı (Psylia) uzantısı (Kilimli Tepesi ile Yaka Mahallesi arasında ki yükselti.) Kehsen Dağı ismi ile gösteriliyor.( Kehsen Dağı denilen tepenin en yüksek yeri de 200 M) olarak gösteriliyor.
Kilimli Tepesi`nin Çatalağzı uzantısında ,70-80 yıl öncesine kadar iki türbe bulunduğu ve bu mezarlıklara “Büyük Türbe” ve Küçük Türbe olarak adlandırıldığı ,1990 yıllarında yaptığım konuşmalar sırasında o dönem yasamış yaşlılar tarafından bana söylenmiştir.
Anlatıklarına göre; Büyük Türbe`de askeri başlıklı Osmanlı tarzı mezarlıklar bulunmaktaydı.Ve bir metre yükseklikte bir duvarla korunmaktaydı.
Bu mezarlıklar daha sonra talan edildiği de söylemişlerdir.
Büyük Türbe ve Kücük Türbe oldugu iddia edilen alan
Tıpkı; mükemmel görüş açısı sebebi ile Filyos Antik Akronu‘nda olduğu gibi buraya da "Askeri Radar "konuşlandırılmıştı.
Görüş acıları çok iyi olan yerler Antik Çağlarda da kale veya gözetleme kuleleri olarak kullanılmıştır.
Bu türbelerden bahsedildikten sonra hep kafamda şu sorular dolaşmaya başladı.Burada askerlerin ne işi vardı ?
Aslında biz burada ki askerlerin varlığını 1900 yılların hemen başında açılan Çatalağzı-Gelik demiryolu hattının açılış fotoğrafından anlıyoruz.
Ayrıca;kömür ocaklarının olduğu her yerde Osmanlı askerinin de konuşlandığını biliyoruz. Eski takvim`e göre 93 Harbi olarak adlandırılan ; 1877-1878 yılları arasında yapılan Osmanlı-Rus Savaşı`da ve Birinci Dünya Savaşı sırasında Rus gemilerin Zonguldak madenlerini bombaladığını biliyoruz. Bu neden ile görüş açısı olarak gemilerin gözlemlenebilecek en iyi noktanın Kilimli Tepesi olduğu muhakkak. Zaten II. Dünya Savaşı sırasında bu tepeye radar konması da aynı nedenledir.
Aslında bu toprağın korunması açısından baktığımız zaman, Antik Çağ’dan beri aynı tedbirlerin alındığı, aynı yerlerin kulanıldığı görünüyor.
Dermek ki ,tarihler boyunca çeşitli milletler, aynı ortak aklı kullanıyor.
|
Kilimli Tepesi`nden Filyos Tarafi |
Kilimli tepesinden Zonguldak Tarafi
Antik Çatalağzı`nda yerleşim yeri Kazköy civarında olduğu,Osmanlı döneminde ise Kazköy Sahili`nin “Çatal Ağız” olarak bahsedildiğini daha önce yazmıştık. Çatalağzı`nın şimdi ki yerleşim yerinin merkezi olan alan ise bataklık olduğu anlaşılıyor.Bu neden ile “bataklık biti” anlamına gelen Psylia`nın, neden bu bölgeye verildiği gayet iyi anlaşılabilir.
Bu bölgenin en eski yerleşim yeri “Tion” (Filyos) olduğuna göre ve bölgede burada tek kale bulunduğuna göre;kalenin görüş acısını da hesaba katarsak oldukça kısıtlı olduğu görünür. işin ilginç tarafı Filyos Akron`un Zonguldak tarafında ki görüş açısı, Kilimli Tepesi’ne kadardır.Bunu bizzat kendim test etmişimdir.Kale için en önemli unsur; denizden gelen saldırıdır.Bunun için de tedbir alınması gerekir.
Filyos Askeri Tepe ile Kilimli Askeri Tepe arasında ki mesafe ve görüş açısı.
İşte bu tedbirin, “ben” Kilimli Tepesi`nden alındığını, antik dönemlerde bu insanların bugünkü Çatalağzı`nın Yaka Mevki çevresinde yerleştiğini, eski mezarlıkların da bu sırta oluşturulduğunu düşünüyorum.Zira bu tepeye en kolay ulaşım, aşağı yukarı aynı rakımlarda olduğu için Yaka Mevki olduğunu söyleyebilirim.
Bütün bunlar bize ; bahsettiğimiz “Küçük Türbe” , “Büyük Türbe“ mezarlıklarının “neden” Çatalağzı`ndan 150 metre yukarıda bulunduğunu açıklıyor.
1940`li yıllardan sonra Çatalağzı asri mezarlığı bugünkü yerine yani aşağıya alındı.
Yani; özetle,Filyos Kalesi`nin gözetleme yeri olarak Kilimli Tepesi kullanılmış olabilir.Burada M.Ö ve MS Roma Dönemi`nde de Filyos Kalesi`nin kulesi olarak kullanılma olasılığı yüksek.
Kyslia ,Kilimli Tepesi`nin antik adı.Kilimli`nin ise diğer antik adları şöyledir.
Krenidai
Crenidibus,
Cuelinelli,
Crenides`dir
Crenides ; Yunanca`da “Pınarcık” anlamına gelir
Hayati YILMAZ
Zonguldak Tarih
